Phương tiện giao thông đường sắt là một trong những phương tiện chủ lực trong vận chuyển hành khách và hàng hóa, ngày càng được chú trọng và phát triển, phối hợp với các hình thức vận tải khác, tối đa hóa khả năng cung cấp dịch vụ của mình.
1. Những điều cơ bản về hệ thống đường sắt Việt Nam
Đường sắt lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam năm 1881, có chiều dài 70km nối liền Sài Gòn với Mỹ Tho. Những năm sau đó, Pháp tiến hành mở rộng hệ thống đường sắt Việt Nam. Đến nay, tuyến đường sắt Bắc Nam chạy dọc theo chiều dài đất nước là quãng đường lớn nhất của loại hình vận tải này.
Một trong những hình ảnh tàu hỏa đầu tiên tại Việt Nam
Phương tiện giao thông đường sắt là một loại phương tiện đặc thù, mang tên tàu hỏa. Tàu hỏa hay xe lửa là một loại phương tiện giao thông, gồm đầu tàu và các toa nối lại, chạy trên đường sắt dùng để vận chuyển người, trang thiết bị và các vật tư khác. Đây là loại phương tiện giao thông đường sắt duy nhất, mang tính độc quyền.
Đặc điểm của phương tiện giao thông đường sắt:
- Phương tiện có tính liên hoàn, liên tục, vận động thường xuyên
- Ngành vận tải đường sắt có tính bao quát cao, mạng lưới rộng khắp, trải dài trên nhiều khu vực địa lý, chứ không chỉ bó hẹp trong phạm vi quốc gia
- Tính chuyên dụng và cơ sở hạ tầng, đặc thù địa hình di chuyển không một loại hình thức vận tải nào có được: Một xe, một đường cố định.
>>> Bạn có thể xem thêm: Phương tiện giao thông đường thủy giữ vai trò quan trọng hiện nay
2. Ưu nhược điểm của loại hình giao thông đường sắt
Ưu điểm
- Tàu hỏa chạy trên độc lập trên đường ray, không có vật cản khi lưu thông, do đó, thời gian vận chuyển ngắn với vận tốc tương đối cao.
- Thích hợp vận tải hàng hóa có trọng tải lớn hoặc số lượng hành khách lớn.
- Dần hình thành các nhu cầu cá thể hóa cho khách hàng, phục vụ khách tham quan, du lịch với trang thiết bị ngày càng được cải thiện như toa VIP, có nệm, điều hòa,…
- Loại hình này không phụ thuộc quá nhiều vào thời tiết, bởi nó chạy trên cung đường cố định sẵn, có thể chạy bất cứ ngày đêm.
- Với hàng hóa siêu trường siêu trọng, phương tiện giao thông đường sắt là lựa chọn tuyệt vời để tiết kiệm chi phí, lại an toàn cao.
- Tàu hỏa chạy trên đường ray thường không cản trở tới lưu thông của các phương tiện khác hay các hình thức di chuyển khác, không có tình trạng tắc đường hay đường cấm xảy ra.
Phương tiện đường sắt Việt Nam – Tàu hỏa
Nhược điểm
Nhược điểm lớn nhất trong ngành vận tải đường sắt có lẽ là vốn đầu tư cao, kèm với đó là thu hồi vốn tương đối chậm. Xét về phạm vi, quy mô lưu thông: tàu hỏa chỉ chạy trên trục chính, có sẵn đường ray. Mà hệ thống đường ray tại Việt Nam hiện chưa thể cơ động được bằng các loại hình khác như đường bộ, đường thủy hay đường hàng không.
3. Dự kiến sự phát triển trong tương lai của phương tiện giao thông đường sắt
Đường sắt hiện hữu Việt Nam nằm trong Top 10 tuyến đường sắt du lịch đẹp nhất.
Trong tương lai, Việt Nam sẽ đầu tư những tuyến đường sắt tốc độ cao nhưng vẫn duy trì các tuyến đường sắt hiện hữu, tức là cùng vận hành hai hệ thống cũ – mới.
Đường sắt cũ của chúng ta dường như đang lạc hậu quá mức, cần nâng cấp hệ thống này một cách gấp rút nếu muốn phát triển loại hình giao thông này. Nguyên nhân là do phương tiện giao thông đường sắt quá tải, làm việc quá công suất cho phép, lại ít bảo trì, nâng cấp.
Đường sắt trên cao hiện đang thu hút mối quan tâm của đông đào người dân, bởi có lẽ những hứa hẹn mà các cán bộ cấp cao hoạch định ra.
Tàu hỏa trên cao Cát Linh Hà Đông
Theo dự kiến, tàu trên cao sẽ không phục vụ cho việc vận chuyển hàng hóa với lý do sau đây:
- Chạy tàu hàng trên cao gây mất ổn định, nhiễu loạn và mất cân bằng, đặc biệt là khi hai tàu giao nhau, chạy ngược chiều gây mất thăng bằng, cộng với độ cao, việc nguy hiểm là điều có thể xảy ra bất cứ lúc nào
- Tàu hàng và tàu khách sẽ bị cấm gặp nhau tại hầm bởi lực cộng hưởng gây ra áp suất lớn, dễ gây nên hiện tượng cháy nổ.
Phương tiện giao thông đường sắt – tàu hỏa, đặc biệt là dự án tàu trên cao đang được sự ủng hộ và mong đợi rất nhiều từ phía nhà nước và nhân dân. Hy vọng loại hình “cũ” nhưng mới này sẽ cải thiện, thúc đẩy giao thông trong tương lai.
